Công văn 28545/CT-TTHT Xử lý chậm nộp hồ sơ khai thuế, chậm nộp tiền thuế trong thời gian đại dịch Covid-19

Kính gửi: Tổng cục Thuế

Ngày 01/4/2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 447/QĐ-TTg về việc công bố dịch Covid-19, theo đó thời gian xảy ra dịch từ ngày 23/01/2020 với địa điểm và quy mô toàn quốc.

Ngày 31/3/2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 16/CT-TTg về thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch Covid-19, trong đó chỉ đạo:

“Thực hiện cách ly toàn xã hội trong vòng 15 ngày kể từ 0 giờ ngày 01 tháng 4 năm 2020 trên phạm vi toàn quốc theo nguyên tắc...”;

- Ngày 03/4/2020, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 2601/VPCP-KGVX về việc thực hiện Chỉ thị số 16/CT-TTg về phòng, chống dịch COVID-19;

Trong thời gian vừa qua, Cục Thuế TP Hà Nội đã triển khai nhiều biện pháp hướng dẫn, hỗ trợ tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân người nộp thuế như nộp hồ sơ qua mạng, theo đường bưu điện. Trong quá trình tiếp nhận, giải quyết TTHC cho người dân, doanh nghiệp, Cục Thuế TP Hà Nội báo cáo một số vướng mắc như sau:

I. Về xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi chậm nộp hồ sơ khai thuế:

1. Vướng mắc phát sinh khi tiếp nhận hồ sơ khai thuế trong thời gian dịch bệnh:

Trong thời gian đại dịch Covid-19, tại Cục Thuế TP Hà Nội phát sinh một số trường hợp người nộp thuế nộp hồ sơ khai thuế quá thời hạn, thuộc đối tượng bị xử phạt VPHC theo quy định của Luật quản lý thuế.

Tuy nhiên, tại Điều 4 Nghị định 129/2013/NĐ-CP ngày 16/10/2013 của Chính phủ quy định người nộp thuế không bị xử phạt vi phạm hành chính nếu thuộc trường hợp bất khả kháng theo quy định tại Điều 11 Luật xử lý vi phạm hành chính.

Vậy đại dịch Covid-19 có thể coi là sự kiện bất khả kháng để không bị xử phạt VPHC đối với hành vi chậm nộp hồ sơ khai thuế theo quy định tại Điều 11 Luật xử lý vi phạm hành chính hay không? Việc không xử phạt căn cứ vào thời gian Chính phủ công bố dịch hay thời gian người nộp thuế bị cách ly?

2. Căn cứ pháp lý:

- Căn cứ Điều 4 Nghị định 129/2013/NĐ-CP ngày 16/10/2013 của Chính phủ quy định những trường hợp không xử lý vi phạm hành chính thuế:

“Điều 4. Những trường hợp không xử phạt vi phạm hành chính về thuế

1. Các trường hợp theo quy định tại Điều 11 Luật xử lý vi phạm hành chính.

2. Trường hợp khai sai, người nộp thuế đã khai bổ sung hồ sơ khai thuế và đã nộp đủ số tiền thuế phải nộp trước thời điểm cơ quan thuế công bố quyết định kiểm tra thuế, thanh tra thuế tại trụ sở người nộp thuế.”

- Căn cứ Luật xử lý vi phạm hành chính số 15/2012/QH13 ngày 20/06/2012 của Quốc hội:

+ Tại Điều 2 giải thích từ ngữ:

“...14. Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.”

+ Tại Điều 11 quy định về những trường hợp không xử phạt VPHC gồm:

“Điều 11. Những trường hợp không xử phạt vi phạm hành chính

Không xử phạt vi phạm hành chính đối với các trường hợp sau đây:

1. Thực hiện hành vi vi phạm hành chính trong tình thế cấp thiết;

2. Thực hiện hành vi vi phạm hành chính do phòng vệ chính đáng;

3. Thực hiện hành vi vi phạm hành chính do sự kiện bất ngờ;

4. Thực hiện hành vi vi phạm hành chính do sự kiện bất khả kháng;

5. Người thực hiện hành vi vi phạm hành chính không có năng lực trách nhiệm hành chính; người thực hiện hành vi vi phạm hành chính chưa đủ tuổi bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 5 của Luật này.”

- Căn cứ Khoản 1, Điều 156 Bộ luật dân sự số 91/2015/QH13 ngày 24/11/2015 của Quốc hội quy định thời gian không tính vào thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự, thời hiệu yêu cầu giải quyết việc dân sự:

“Điều 156. Thời gian không tính vào thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự, thời hiệu yêu cầu giải quyết việc dân sự

...1. Sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan làm cho chủ thể có quyền khởi kiện, quyền yêu cầu không thể khởi kiện, yêu cầu trong phạm vi thời hiệu.

Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.

Trở ngại khách quan là những trở ngại do hoàn cảnh khách quan tác động làm cho người có quyền, nghĩa vụ dân sự không thể biết về việc quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm hoặc không thể thực hiện được quyền, nghĩa vụ dân sự của mình;”

3. Báo cáo đề xuất:

Tại Cục Thuế TP Hà Nội có hai quan điểm:

Quan điểm 1: Sự kiện bất khả kháng được hiểu theo nghĩa rộng, bao gồm tất cả các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong thời gian công bố dịch:

Dịch bệnh Covid-19 ảnh hưởng nghiêm trọng đến tất cả các mặt đời sống sinh hoạt của nhân dân, mặc dù Chính phủ đã ban hành nhiều biện pháp để phòng tránh nhưng vẫn phải công bố dịch trên toàn quốc, đồng thời ban hành Nghị định 41/2020/NĐ-CP ngày 08/4/2020 về gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất. Vì vậy, có thể coi đây là sự kiện bất khả kháng theo quy định tại khoản 14 Điều 2 Luật xử lý vi phạm hành chính.

Do đó, đối với các hồ sơ khai thuế có hạn nộp trong thời gian Chính phủ công bố dịch bệnh Covid-19 mà người nộp thuế nộp quá thời hạn quy định thì không bị xử phạt VPHC theo quy định tại Điều 11 Luật xử lý vi phạm hành chính. Trường hợp Chính phủ công bố hết dịch mà người nộp thuế chậm nộp hồ sơ khai thuế thì việc xác định số ngày chậm nộp tính từ ngày Chính phủ công bố hết dịch.

Trước ngày 01/4/2020 (ngày Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 447/QĐ-TTg về việc công bố dịch Covid-19), trường hợp cơ quan thuế đã lập biên bản hoặc ra quyết định xử phạt hành chính đối với hành vi chậm nộp hồ sơ khai thuế thì không xử lý hồi tố.

Quan điểm 2: Sự kiện bất khả kháng được hiểu theo nghĩa hẹp, chỉ bao gồm các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nằm trong vùng, khu vực bị cách ly, cách ly toàn xã hội; cá nhân bị cách ly theo quyết định, thông báo của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, cách ly toàn xã hội:

Các tổ chức, doanh nghiệp có trụ sở nằm trong vùng bị cách ly (như Xã Hạ Lôi, Huyện Mê Linh,...), khu vực bị cách ly (như Phố Trúc Bạch, Quận Ba Đình,...), cá nhân người nộp thuế đang sinh sống tại các vùng, khu vực bị cách ly hoặc thuộc đối tượng phải cách ly theo quyết định, thông báo của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, nếu có nghĩa vụ phải nộp hồ sơ khai thuế nhưng thời hạn nộp hồ sơ trong thời gian bị cách ly (bao gồm cả thời gian cách ly toàn xã hội, cách ly theo vùng, khu vực, hoặc thuộc đối tượng phải cách ly theo quyết định, thông báo của cơ quan nhà nước có thẩm quyền) dẫn đến chậm nộp hồ sơ khai thuế thì không bị xử phạt VPHC theo quy định tại Điều 11 Luật xử lý vi phạm hành chính. Hết thời gian cách ly, nếu người nộp thuế chậm nộp hồ sơ khai thuế thì việc xác định số ngày chậm nộp tính từ ngày hết cách ly.

Đề xuất của Cục Thuế TP Hà Nội:

Hiện nay, Chính phủ, các bộ ngành đang nghiên cứu, ban hành nhiều giải pháp cấp bách để hỗ trợ tổ chức, doanh nghiệp và người dân, để tiếp tục tạo điều kiện hỗ trợ cho người nộp thuế trong giai đoạn đại dịch Covid-19, Cục Thuế TP Hà Nội đề xuất thực hiện theo Quan điểm 1.

Trong thời gian chờ văn bản hướng dẫn của Tổng cục Thuế, Cục Thuế TP Hà Nội đề xuất thực hiện theo Quan điểm 1 nêu trên.

II. Về thời hạn nộp tiền thuế theo Thông báo của cơ quan Thuế:

1. Vướng mắc về thời hạn nộp tiền thuế theo Thông báo của cơ quan Thuế trong thời gian dịch bệnh:

Thực tế phát sinh một số trường hợp người nộp thuế thuộc đối tượng nộp tiền thuế theo Thông báo của cơ quan Thuế (đặc biệt là trong lĩnh vực đất đai) nhưng trong thời hạn nộp thuế theo Thông báo của cơ quan Thuế, người nộp thuế bị cách ly (bao gồm cả cách ly toàn xã hội, cách ly theo vùng (như Xã Hạ Lôi Huyện Mê Linh,...), khu vực (như Phố Trúc Bạch, Quận Ba Đình,...), hoặc thuộc đối tượng phải cách ly theo quyết định, thông báo của cơ quan nhà nước có thẩm quyền) thì người nộp thuế có được kéo dài thời hạn nộp tiền thuế trên Thông báo của cơ quan Thuế tương ứng với số ngày trong thời hạn nộp tiền thuế nhưng người nộp thuế bị cách ly không?

Ví dụ: Cơ quan Đăng ký đất đai (Hà Nội) tiếp nhận đầy đủ hồ sơ của người sử dụng đất trước ngày 01/4/2020, ngày 06/4 cơ quan Thuế ra thông báo số tiền thuế phải nộp, thời hạn nộp thuế trong vòng 30 ngày kể từ ngày ban hành Thông báo; sau thời gian cách ly xã hội (từ ngày 01/4 đến ngày 22/4), ngày 23/4 người sử dụng đất mới đến nhận Thông báo thì thời gian để thực hiện việc nộp tiền thuế chỉ còn 13 ngày. Vậy người nộp thuế có được kéo dài thêm 17 ngày không.

2. Căn cứ pháp lý:

- Căn cứ các quy định đã trích dẫn tại mục 1 Phần I Công văn này.

- Căn cứ Khoản 11 Điều 1 Luật Quản lý thuế số 21/2013/QH13 ngày 20/11/2012 sửa đổi Điều 42 Luật Quản lý thuế số 78/2006/QH11 như sau:

“1. Trường hợp người nộp thuế tính thuế, thời hạn nộp thuế chậm nhất là ngày cuối cùng của thời hạn nộp hồ sơ khai thuế.

2. Trường hợp cơ quan thuế tính thuế hoặc ấn định thuế, thời hạn nộp thuế là thời hạn ghi trên thông báo của cơ quan thuế

Đối với các khoản thu từ đất đai, lệ phí trước bạ thì thời hạn nộp thuế theo quy định của Chính phủ và pháp luật có liên quan...”

- Căn cứ Điểm d Khoản 3 Điều 10 Thông tư số 156/2013/TT-BTC ngày 06/11/2013 của Bộ Tài chính quy định về thời hạn nộp hồ sơ khai thuế:

“Thời hạn nộp hồ sơ khai thuế theo từng lần phát sinh nghĩa vụ thuế chậm nhất là ngày thứ 10 (mười), kể từ ngày phát sinh nghĩa vụ thuế.”

- Căn cứ Điều 26 Thông tư số 156/2013/TT-BTC ngày 06/11/2013 của Bộ Tài chính quy định về thời hạn nộp thuế:

“1. Người nộp thuế có nghĩa vụ nộp thuế đầy đủ, đúng thời hạn vào ngân sách nhà nước.

2. Thời hạn nộp thuế chậm nhất là ngày cuối cùng của thời hạn nộp hồ sơ khai thuế đối với trường hợp người nộp thuế tính thuế hoặc thời hạn nộp thuế ghi trên thông báo, quyết định, văn bản của cơ quan thuế hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác...”

3. Báo cáo đề xuất:

Để tạo điều kiện cho người nộp thuế thực hiện các nghĩa vụ về thuế trong thời gian phòng chống dịch Covid 19 được thuận lợi, Cục Thuế đề xuất:

Trường hợp người nộp thuế thực hiện nộp tiền thuế theo Thông báo của cơ quan Thuế (bao gồm cả trường hợp xác định nghĩa vụ tài chính trong lĩnh vực đất đai) nhưng trong thời hạn nộp thuế theo Thông báo của cơ quan Thuế, người nộp thuế là tổ chức, doanh nghiệp có trụ sở nằm trong vùng bị cách ly, hoặc người nộp thuế là cá nhân bị cách ly (bao gồm cách ly toàn xã hội, cách ly theo vùng, khu vực, hoặc thuộc đối tượng phải cách ly theo quyết định, thông báo của cơ quan nhà nước có thẩm quyền) thì người nộp thuế được kéo dài thời hạn nộp thuế tương ứng số ngày trong thời hạn nộp tiền thuế mà người nộp thuế bị cách ly.

Trong thời gian chờ văn bản hướng dẫn của Tổng cục Thuế, Cục Thuế Hà Nội đề xuất tạm thời xử lý theo phương án nêu trên.

Cục Thuế TP Hà Nội kính đề nghị Tổng cục Thuế xem xét, chỉ đạo.

Trong quá trình triển khai, nếu phát sinh vướng mắc, Cục Thuế TP Nội sẽ tiếp tục tổng hợp, báo cáo Tổng cục Thuế./.